Rối loạn tăng động, giảm chú ý ở người lớn (ADHD)

Rối loạn tăng động, giảm chú ý ở người lớn (ADHD) là một rối loạn phức tạp, nhưng tôi có thể giúp bạn. Tôi sẽ tìm ra cách giải quyết các vấn đề khó chú ý, hiếu động quá mức và hành vi bốc đồng, và giúp bạn nâng cao hiệu suất làm việc, học tập và lòng tự trọng của mình. Hãy để tôi giúp bạn vượt qua rào cản này.

Rối loạn tăng động, giảm chú ý (ADHD) là gì?

Rối loạn tăng động/giảm chú ý ở người trưởng thành (ADHD) là một rối loạn sức khỏe tâm thần khá phổ biến, bao gồm sự kết hợp của các vấn đề khó chú ý, hiếu động thái quá và hành vi bốc đồng. Những người mắc bệnh này thường gặp phải những thách thức trong cuộc sống hàng ngày, bao gồm các mối quan hệ không ổn định, hiệu suất làm việc hoặc học tập kém, lòng tự trọng thấp và các vấn đề khác.

Mặc dù được gọi là ADHD, nhưng các triệu chứng của bệnh đã bắt đầu từ thời thơ ấu và tiếp tục đến tuổi trưởng thành. Trong một số trường hợp, ADHD không được chẩn đoán cho đến khi người bệnh trưởng thành. Các triệu chứng ADHD ở người lớn có thể không rõ ràng như các triệu chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ em. Ở người trưởng thành, trạng thái hiếu động có thể giảm, nhưng người bệnh vẫn đối diện với cơn bốc đồng, bồn chồn và khó chú ý.

Điều trị cho ADHD người lớn là một quá trình phức tạp, và thường bao gồm nhiều phương pháp khác nhau. Điều trị ADHD cho người lớn bao gồm thuốc, tư vấn tâm lý (tâm lý trị liệu) và điều trị cho bất kỳ tình trạng sức khỏe tâm thần nào xảy ra cùng với ADHD.

Tuy nhiên, điều trị không chỉ dừng lại ở việc sử dụng thuốc và tư vấn tâm lý, mà còn phải cân nhắc đến việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, để tối ưu hóa việc điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Thêm vào đó, việc học các kỹ năng quản lý thời gian và đặt mục tiêu cũng rất quan trọng trong việc giúp người bệnh quản lý được các triệu chứng của bệnh và sống một cuộc sống bình thường như bao người khác.

Triệu chứng của ADHD

Triệu chứng của một số người tăng động giảm chú ý có thể giảm bớt theo tuổi tác, nhưng số khác lại tiếp tục gặp các triệu chứng chính của bệnh và chúng gây cản trở hoạt động hàng ngày. Đặc biệt ở người lớn, các triệu chứng chính của ADHD có thể rất đa dạng và phức tạp.

Khi mắc bệnh ADHD, nhiều người lớn không biết rằng họ đang bị bệnh. Họ chỉ thấy công việc hàng ngày của mình trở nên khó khăn và đầy thử thách. Những người này thường gặp khó khăn trong việc tập trung và sắp xếp công việc ưu tiên, dẫn đến việc chậm trễ deadline và quên lãng những cuộc họp hoặc kế hoạch đã đặt ra.

Họ thiếu khả năng kiểm soát, và điều này rõ ràng biểu hiện trong một số tình huống, ví dụ như không kiên nhẫn khi phải xếp hàng hoặc khi lái xe, dẫn đến bùng phát cơn giận dữ.

Các triệu chứng của tình trạng tăng động giảm chú ý ở người trưởng thành rất đa dạng và phức tạp, bao gồm:

• Tính bốc đồng
• Thiếu khả năng tuân thủ và sắp xếp các vấn đề ưu tiên
• Khả năng quản lý thời gian kém
• Gặp vấn đề trong việc tập trung vào một nhiệm vụ
• Gặp rắc rối khi được phân nhiều nhiệm vụ cùng lúc
• Bồn chồn, năng động quá mức
• Tổ chức kế hoạch kém
• Khả năng chịu đựng cảm giác thất vọng thấp
• Thay đổi tâm trạng thường xuyên
• Gặp vấn đề trong tiến trình hoàn thành các công việc
• Nóng tính
• Thường xuyên căng thẳng

Nên lưu ý rằng các triệu chứng của ADHD tương tự với các biểu hiện của tình trạng lo lắng hoặc rối loạn tâm thần. Nhiều người bị ADHD cũng có các rối loạn kèm theo như trầm cảm, lo lắng, làm bệnh càng khó chẩn đoán. Tuy nhiên, chỉ khi các triệu chứng đủ nghiêm trọng và gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mới có thể chẩn đoán được ADHD.

Vì vậy, nếu bạn mắc bệnh và bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê ở trên liên tục làm ảnh hưởng đến chất lượng sống, hãy đi khám bệnh để chẩn đoán và được điều trị kịp thời. Bạn hoàn toàn có thể sống tốt và đầy đủ với bệnh ADHD nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây ra ADHD

Nguyên nhân chính xác gây ra tăng động giảm chú ý chưa được sáng tỏ, tuy nhiên, các nỗ lực nghiên cứu vẫn đang tiếp tục để tìm ra đáp án. Một số chuyên gia đã đưa ra những giả thuyết về nguyên nhân gây ra rối loạn này và đang tiến hành thử nghiệm để kiểm chứng chúng.

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc ADHD bao gồm các yếu tố di truyền, môi trường sống và vấn đề trong quá trình phát triển. Về yếu tố di truyền, đã có nhiều gia đình báo cáo rằng nhiều thành viên trong gia đình của họ đều mắc chứng rối loạn này. Nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng gen có thể là một yếu tố gây bệnh.

Ngoài ra, một số yếu tố môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ADHD, chẳng hạn như tiếp xúc với chì khi còn nhỏ. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thần kinh và dẫn đến rối loạn này ở trẻ em.

Cuối cùng, vấn đề trong quá trình phát triển cũng được xem là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Xảy ra các vấn đề với hệ thống thần kinh trung ương tại các thời điểm quan trọng, chẳng hạn như trong quá trình thai nghén hoặc sớm sau khi sinh, cũng có thể dẫn đến rối loạn này ở trẻ em.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh

Nguy cơ mắc tăng động giảm chú ý có thể tăng nếu bạn không chú ý đến những nơi bạn sống và làm việc. Ngoài ra, các yếu tố dưới đây cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc tăng động giảm chú ý:

• Có người thân như cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị ADHD hoặc một rối loạn sức khỏe tâm thần khác. Nếu có người thân mắc các rối loạn tương tự, bạn cũng có thể dễ dàng mắc phải chúng.
• Mẹ hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng thuốc trong khi mang thai. Việc tiếp xúc với các chất độc hại như rượu, thuốc lá và thuốc nghiện trong khi mang thai có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe của trẻ khi sinh ra.

• Khi còn nhỏ, bạn đã sống trong môi trường độc hại, chẳng hạn như tiếp xúc với chì, được tìm thấy chủ yếu trong sơn và đường ống trong các tòa nhà cũ. Các môi trường độc hại có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ và gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần.
• Được sinh non. Những trẻ sinh non thường có nguy cơ cao hơn mắc các rối loạn tâm thần và sức khỏe khác so với những trẻ sinh đúng hạn.

Biến chứng của ADHD

Rối loạn tăng động giảm chú ý có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến chất lượng sống của một người. Ngoài những tác động đã được đề cập, rối loạn tăng động giảm chú ý còn có thể dẫn đến những vấn đề khác như:

• Sự thiếu tự tin và khó khăn trong giao tiếp với người khác
• Khó khăn trong việc hình thành và duy trì mối quan hệ tình cảm
• Sự thiếu tự trọng và tự tin trong bản thân
• Khó khăn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ thường ngày
• Sự thiếu sự chú ý và tập trung trong các hoạt động thường ngày
• Khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả
• Sự bất ổn trong tâm trạng và cảm xúc thường xuyên
• Sự mệt mỏi và căng thẳng do việc đối mặt với các vấn đề liên quan đến rối loạn tăng động giảm chú ý

Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề này, người bị rối loạn tăng động giảm chú ý có thể thực hiện những phương pháp như:

• Kế hoạch hóa công việc và sinh hoạt hàng ngày để có thể tập trung và hoàn thành công việc tốt hơn
• Thực hiện các bài tập thể dục để giảm căng thẳng và tăng cường sự tập trung
• Sử dụng các kỹ thuật khác như yoga hay thiền để giúp giảm stress và tăng khả năng tập trung
• Ăn uống lành mạnh và đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức khỏe và tăng khả năng tập trung
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như cafein hay thuốc lá để giảm thiểu các tác động tiêu cực
• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và chuyên gia để có thể giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả hơn.

Các vấn đề sức khỏe là hệ quả của ADHD

ADHD thường đi kèm với các rối loạn khác, bao gồm:

• Rối loạn tâm thần: Người lớn bị ADHD thường bị trầm cảm, rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn tâm thần khác, gây thất vọng và bệnh trầm cảm.
• Rối loạn lo âu: Người lớn bị ADHD thường bị rối loạn lo âu, khiến họ căng thẳng và lo lắng quá mức.
• Rối loạn tâm thần khác: Người lớn bị ADHD có nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần khác.
• Mất khả năng học tập: Người lớn bị ADHD có thể gặp vấn đề liên quan đến việc học tập, bao gồm khả năng tiếp thu và giao tiếp kém và điểm kiểm tra học thuật thấp hơn so với tuổi tác, trí thông minh và trình độ học vấn của họ.

Chẩn đoán bệnh ADHD

Tăng động giảm chú ý ở người lớn khó phát hiện và không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán. Để chẩn đoán, các bước sau có thể được thực hiện:

• Khám thực thể để loại trừ các nguyên nhân khác có các triệu chứng tương tự.
• Thu thập thông tin về tiền sử bệnh, gia đình và các triệu chứng bệnh.
• Đánh giá thông tin về các triệu chứng bằng các thang đánh giá ADHD hoặc các bài kiểm tra tâm lý.

Các rối loạn sức khỏe tâm thần, các vấn đề y tế và thuốc có thể gây ra các triệu chứng tương tự như ADHD.

Điều trị ADHD

Các phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho ADHD ở người lớn bao gồm sử dụng thuốc, giáo dục, đào tạo kỹ năng và tư vấn tâm lý. Kết hợp các phương pháp điều trị này thường mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là trong việc kiểm soát nhiều triệu chứng của ADHD. Chúng tôi tin rằng việc áp dụng các phương pháp này sẽ giúp bạn đạt được kết quả tốt nhất trong việc điều trị ADHD của mình.

Thuốc

Bác sĩ sẽ tư vấn về lợi ích và rủi ro của các loại thuốc chữa ADHD, bao gồm:

• Các loại thuốc kích thích như methylphenidate và amphetamine, được sử dụng phổ biến nhất cho ADHD.
• Các loại thuốc khác như thuốc chống oxy hóa không kích thích, bupropion, atomoxetine và thuốc chống trầm cảm có thể được sử dụng nếu không thể dùng thuốc kích thích.
• Loại thuốc và liều lượng phù hợp khác nhau giữa từng người.

Hãy cho bác sĩ biết về tác dụng phụ của thuốc.

Tư vấn tâm lý

Tư vấn cho người mắc tăng động giảm chú ý bao gồm tư vấn tâm lý, giáo dục về rối loạn và kỹ năng học tập. Tâm lý trị liệu có thể giúp cải thiện kỹ năng quản lý thời gian và tổ chức, giảm hành vi bốc đồng, phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và đối phó với những thất bại trong học tập, công việc hoặc xã hội trong quá khứ, cải thiện lòng tự trọng, quan hệ với gia đình, đồng nghiệp và bạn bè, và kiểm soát cơn nóng giận. Các loại tâm lý trị liệu phổ biến cho ADHD bao gồm tư vấn hành vi nhận thức và tư vấn hôn nhân và trị liệu gia đình.

Tập trung điều trị các vấn đề liên quan đến mối quan hệ xã hội

Nếu bạn mắc tăng động giảm chú ý, bạn có thể quên các cuộc hẹn, bỏ lỡ thời hạn và đưa ra các quyết định bốc đồng hoặc phi lý. Điều này có thể làm mất niềm tin của đồng nghiệp, bạn bè hoặc đối tác đối với bạn.

Trị liệu tập trung vào cách để theo dõi hành vi của bạn và cải thiện giao tiếp, kỹ năng giải quyết xung đột và giải quyết vấn đề. Các lớp học và trị liệu cho các cặp vợ chồng và gia đình có thể cải thiện đáng kể các mối quan hệ của bạn.